Yaqinroq transchegaraviy hamkorlik va Markaziy Osiyo hamda uning qo‘shnilarida savdo siyosatini isloh qilish savdo va qiymat zanjirlaridagi uglerod izlarini — dunyoning ishlab chiqarish uchun energiyani eng ko‘p talab qiladigan mintaqalaridan birida ortib borayotgan emissiya manbaini qisqartirishi mumkin.
Bu haqda Osiyo taraqqiyot bankining (OTB) rasmiy vakillari bankning 57-yillik yig‘ilishida ma’lum qilishdi, deb xabar berdi uning matbuot xizmati.
“OTB tomonidan qo‘llab-quvvatlanadigan Markaziy Osiyo mintaqaviy iqtisodiy hamkorlik (CAREC) dasturi orqali siyosat va standartlarni uyg‘unlashtirish, ta’minot zanjirlarini kamroq uglerod talab qiladigan va mustahkamroq qilish bilan birga savdoni oshirishga yordam beradi”, — dedi OTBning Markaziy va G‘arbiy Osiyo bo‘yicha bosh direktori Yevgeniy Jukov.
Savdo sezilarli iqtisodiy o‘sish va rivojlanishga hissa qo‘shgan bo‘lsa-da, uglerod chiqindilarining ko‘payishiga olib keldi. Jahon savdo tashkiloti ma’lumotlariga ko‘ra, global karbonat angidrid chiqindilarining taxminan 20−30% savdo va ta’minot zanjirlari bilan bog‘liq.
Ko‘pgina CAREC mamlakatlari elektr energiyasi, kimyo va tog‘-kon sanoati kabi emissiya ko‘p bo‘lgan tarmoqlarga ixtisoslashgan. “Buning oqibatida CAREC qo‘shimcha qiymat ishlab chiqarishda karbonat angidrid chiqindilarining dunyodagi eng yuqori ulushlaridan biriga egadir”, — deb ta’kidladi OTB.
Bank ekspertlarining ta’kidlashicha, energiya almashinuvida (shamol turbinalaridan elektr transport vositalariga va akkumulyatorlari) muhim rol o‘ynaydigan katta foydali qazilma zaxiralariga ega CAREC mamlakatlari qazib olinadigan yoqilg‘idan voz kechib, energiya almashinuvidan kelib chiqadigan imkoniyatlardan foydalana oladi.
“CAREC mamlakatlari ekologik standartlar va uglerod narxlari siyosati ortib borayotgan bir sharoitda o‘z bizneslari va ishlab chiqaruvchilariga raqobatbardosh bo‘lib qolishiga yordam berish uchun yashil standartlarni ishlab chiqishda mintaqaviy yondashuvga muhtoj”, — dedi OTB. “Dekarbonizatsiya va uglerod narxini belgilash bo‘yicha muvofiqlashtirilgan mintaqaviy siyosat resurslardan samarali foydalanishga, iqtisodiy integratsiyani kuchaytirishga, “uglerod oqishi”ni kamaytirishga va texnologiya transferini oshirishga olib kelishi mumkin”.
“Taraqqiyot bo‘yicha hamkorlar ko‘magida CAREC iqlim bilan bog‘liq sohani moliyalashtirishni ko‘paytirish ustida ham ishlamoqda, bu esa mamlakatlarning toza energiyaga o‘tishini tezlashtirishga va iqlim o‘zgarishi ta’siriga chidamliligini kuchaytirishga yordam beradi”, — dedi OTBning Markaziy va G‘arbiy Osiyo mintaqaviy hamkorlik bo‘yicha rahbari Lyaziza Sabirova.
CAREC Markaziy Osiyo, Kavkaz va Sharqiy Osiyo mamlakatlari va boshqa hamkorlarning barqaror rivojlanishga ko‘maklashish, iqtisodiy o‘sishni tezlashtirish va qashshoqlikni kamaytirish uchun birgalikdagi harakatiga qaratilgan dastur sanaladi.
